Asbest Sorunu Neden Çözülemiyor?

Türkiye’de asbest sorununun çözülememesinin altında birçok karmaşık neden yatıyor. Asbestin yasaklanmasına ve yönetmeliklerin getirilmesine rağmen, uygulamada yaşanan zorluklar bu sorunun kalıcı bir şekilde çözülmesini zorlaştırıyor. Aşağıda Türkiye’deki asbest sorununu çözümsüz kılan başlıca nedenler sıralanmıştır:

1. Denetim Eksiklikleri: Türkiye’de asbest yönetmelikleri mevcut olsa da, bu kuralların uygulanmasını sağlayacak sıkı bir denetim mekanizması yeterli değil. Denetimlerin düzensiz veya yetersiz yapılması, yasa dışı asbest söküm ve bertaraf işlemlerini kolaylaştırıyor. Özellikle yerel yönetimlerde bu konuda yeterli eğitimli personelin olmaması da denetim zafiyetine yol açabiliyor.

2. Bilinç Eksikliği: Hem kamuoyunda hem de birçok sektörde asbestin sağlık üzerindeki etkileri ve güvenli söküm yöntemleri konusunda yeterli bilgi yok. Halk ve bazı işletmeler, asbesti gerektiği gibi ciddiye almayabiliyor veya sağlıklı yöntemlere erişimi pahalı bulabiliyor. Bu durum, sorunun çözülmesini daha da zorlaştırıyor.

3. Kayıt Dışı Asbest Kullanımı: Özellikle eski yapılarda yoğun bir asbest kullanımı bulunuyor ve bu yapıların kaydı tam olarak tutulmuş değil. Kayıt dışı asbest kullanımı, asbestin güvenli bir şekilde bertaraf edilmesini zorlaştırıyor ve bu tür yapılar yıkıldığında veya yenilendiğinde, asbest kontrolsüz şekilde çevreye yayılabiliyor.

4. Yetersiz Eğitimli İş Gücü: Asbest söküm ve bertaraf işlemlerini gerçekleştirecek eğitimli, sertifikalı iş gücü sayısı sınırlı. Asbest söküm uzmanlarının eksikliği ve asbest konusunda bilgi sahibi olmayan işçilerin bu işlere yönlendirilmesi, söküm işlemlerinde hatalara ve ciddi sağlık risklerine yol açabiliyor.

5. Laboratuvar Güvenilirliği Sorunu: Bazı asbest laboratuvarlarının tarafsızlık ilkesine aykırı hareket ettiği, yanıltıcı raporlar verdiği biliniyor. Güvenilir ve bağımsız analiz eksikliği, güvenli söküm sürecini baltalayarak sorunun çözümsüz kalmasına katkıda bulunuyor.

6. Maliyetler ve Finansman Sorunları: Asbestin güvenli bir şekilde sökülmesi, taşınması ve bertaraf edilmesi maliyetlidir. Bütçe yetersizliği nedeniyle bazı belediyeler veya özel sektör projeleri, güvenli söküm yöntemlerini tercih etmeyebiliyor.

7. Yasal Açıklıklar ve Yaptırımların Yetersizliği: Mevzuatta yer alan açıklıklar ve bazı durumlarda yetersiz yaptırımlar, kurallara uymayanlar için caydırıcı olmuyor. Daha sıkı yaptırımlar ve uygulanabilir bir mevzuat, sorunun çözümüne katkı sağlayabilir.

Türkiye’de asbest sorununu çözebilmek için daha sıkı denetimler, kamuoyunun bilinçlendirilmesi, yasal düzenlemelerin uygulanması ve asbest yönetiminde etkin bir izleme mekanizması gereklidir.